De gele kwikstaart, liefhebber van extensief begraasd boerenland
Gele kwikstaarten zoeken hun eten op hooiland
Elke Natuurnijs vertelt natuurfotograaf en -gids Wilco van der Laan over doelsoorten en bonussoorten van het agrarisch natuurbeheer
Gele kwikstaarten zie je in het voorjaar vaak met een grote groep achter de koeien; die zorgen voor eten, ze vormen dan een mooie symbiose. En als ze dan op het bloeiende koolzaad gaan zitten, is dat een heel fraai plaatje, zo geel op geel. Gele kwikstaarten zoeken hun eten op hooiland met begrazing, maar broeden vooral op akkers zoals graanvelden. In Oost-Groningen, het Oldambt, doet de gele kwikstaart het best wel goed.
Het is een vogeltje met een enorm groot verspreidingsgebied, van West-Europa tot aan de Balkan en Siberië. Elk stuk van Europa heeft wel zijn eigen kwikstaart. In Spanje en Portugal heb je de Iberische gele kwikstaart. De Engelse gele kwikstaart heeft een heel mooi lichtgroen kopje, de Italiaanse een witte bef met een zwart kopje. Het leuke is dat bijna geen enkele gele kwikstaart er hetzelfde uitziet, ze hebben allemaal een ander kleurenpatroon.
Gele kwikstaarten zijn grondbroeders
Het mannetje heeft een geel onderlijf, olijfgroene delen op de dekveren en een blauwgrijs kopje met witte wenkbrauwstreep, met de spitse snavel van een insecteneter en een typisch ‘kwikkende’ staart. Het vrouwtje is lichtgeel, veel valer dan het mannetje. Ze hebben een prachtige paringsdans waarbij het mannetje rondjes draait en heel hard met zijn vleugeltjes klapt. Gele kwikstaarten zijn grondbroeders, met een voorkeur voor bermen, halfhoog grasland en graanvelden.
De gele kwikstaart is een bedreigde vogelsoort die op de rode lijst staat. Vooral op grasland is de soort door verschillende redenen sterk achteruitgegaan. Maatregelen die goed werken voor de gele kwikstaart zijn kruidenrijk grasland, uitgesteld maaien, geen chemie gebruiken en extensief beweiden.
Vroeg in het seizoen is wintertarwe favoriet
Vroeger broedde de gele kwikstaart nog wel in agrarisch natuurgebied, tegenwoordig eigenlijk niet meer. Het talrijkst zijn ze op bouwland, waar ze broeden in diverse gewassen. Vroeg in het seizoen is wintertarwe favoriet, volgende broedsels vinden vaak plaats in breedbladige gewassen zoals aardappelen, in wintergerst of op braakliggende gronden.
Maatregelen die ten goede komen aan de veldleeuwerik, de patrijs en de kwartel zijn ook gunstig voor de gele kwikstaart. Want uiteindelijk houden ze van boerenland; een vorm van begrazing moet er zijn, maar niet te intensief.
About the author
Sophia de Jong