‘Verbinding, daar hebben we te weinig van’

Jurtko Boerma en Joke Hellenberg, akkerbouwers bij Rottum

Boerderij Elswerd bij Rottum ligt verscholen aan het eind van een lommerrijke oprijlaan. Maar bordjes van het Pronkjewailpad en het Kustpad maken de bezoeker meteen duidelijk: dit is een open erf zoals onze provincie er te weinig kent. Jurtko Boerma is er geboren en getogen, sinds twintig jaar heeft hij Joke Hellenberg aan zijn zijde. Ze vertellen graag over hun erf en alles wat er groeit en leeft. Recent kwam daar de ontdekking van een wondere wereld bij, die van de nachtvlinders.

Joke: ‘Ons erf is nu een doorsteekje halverwege Doodstil en Rottum. Je komt langs de boerderij, via een stuk wagenpad en dan naar het fietspad langs het Boterdiep. Vanuit Doodstil en Rottum maken mensen er gebruik van om een rondje te lopen. Het is een stukje verbinding, daar hebben we te weinig van. Zo kom je mensen tegen uit de rest van het land die zeggen: ‘Jee, is dit ook Nederland? Wat is Groningen mooi!’’

Jurtko: ‘Alles bij elkaar hebben we 60 hectare om te bewerken, miscanthus, veldbonen, triticale, tarwe en gerst, mais en suikerbieten en pootaardappelen. Het hele bouwplan draait om die pootaardappelen. Daar ben ik zelf mee opgehouden in 2000, we verhuren nu land voor pootaardappelen aan de buurman.’

Joke: ‘Biologisch zijn we niet, maar we zijn ons heel bewust dat je onderdeel bent van de leefomgeving. Bij het ploegen heeft Jurtko alle ramen openstaan en dan ruik je bij wijze van spreken waar je bent op het perceel, omdat je de grond kent. Als je alles dicht hebt zitten en je kijkt alleen maar op je schermpje, dan heb je dat contact niet meer.’

Jurtko: ‘We zijn altijd van het pionieren geweest, mijn vader ook al. Dat gewone is een beetje te gewoon, dan moeten we weer wat nieuws.’

Joke: ‘Dat was ook zo met het composteren. In 2006 zijn we ermee begonnen, dan ga je naar Oostenrijk en Zwitserland, want daar doen ze dat heel veel op boerderijschaal. Ze hebben daar goede machines ontwikkeld. Wij hebben er zo’n compostomzetter opgehaald en prachtige CMC-compost gemaakt. Dat was best arbeidsintensief pionierswerk, onze hele boerderij heeft van die compost gehad. Na tien jaar hadden we het bodemleven goed voor elkaar, die machine draait nu ergens in Friesland. Nu is Janny Kooistra vanuit Boerennatuur Midden Groningen bezig met een Kringloopproject waarin ze compost maakt op boerenerven met maaisel van de gemeente en eigen organische reststromen van de boerderij.’

Joke: ‘Vier jaar geleden waren er publicaties over de grote achteruitgang van insecten. Toen zijn een aantal boeren samen met de Vlinderstichting, LTO en Boerennatuur een meetsysteem op gaan zetten. Speciaal voor nachtvlinders, want dat is vrij gecontroleerd te doen. Om te laten zien dat er nog wel wat zit en om te kijken of natuurmaatregelen die al veel boeren nemen effect hebben. Afgelopen jaar was het vierde jaar en er komt nu weer vier jaar bij.

Als deelnemer krijg je drie emmers met een sensor en led-lampjes, die zet je minstens twee keer per maand van april tot oktober op drie vaste plekken neer. Bij een gangbaar gewas, bij een natuurmaatregel en eentje gewoon op je erf. Een uur voor zonsondergang zet je hem neer en binnen een uur na zonsopkomst maak je foto’s van de vlinders in je emmers. Deze foto’s stuur je op naar de Vlinderstichting, die alle waarnemingen verwerkt en de vlinders op naam brengt. Zelf krijg je een keurig overzicht terug.

De eerste keer zat er zowel op het veld als op het erf een Grote Beer in de emmer. Dat is een prachtige vlinder en dat vliegt dan ‘s nachts…  Ja, dan word je wel enthousiast. En de rupsen, die zijn ook vaak prachtig. Het is een wonderlijke wereld.’ In Groningen zijn nog niet zo veel deelnemers voor de BIMAG. Als je wel enthousiast bent, maar zelf niet zoveel tijd hebt, dan kun je een match maken met een vrijwilliger.

Zie voor aanmelden en alle informatie de website van de Vlinderstichting: vlinderstichting.nl/BIMAG

- Leanne Nobel