Vlasteelt terug in de regio
Akkerbouwer in Eppenhuizen
Tino Stollenga is akkerbouwer in Eppenhuizen. Tot 2006 was het een bedrijf met koeien, schapen en geiten en akkerbouw. Toen het vee weg ging, werd het met pootgoed, bieten en granen een regulier akkerbouwbedrijf. In 2019 werd Stollenga benaderd om deel te nemen aan het project Hoe?Zo! van het collectief, nu Boerennatuur Midden Groningen. Aan het project deed hij mee met het pakket Vogelgraan, bloemrijke akkerranden en grasklaverranden. Sinds 2023 is het pootgoed uit het bouwplan en heeft Stollenga meer tijd en ruimte voor andere gewassen.
Op zolder lag de administratie van het boerenbedrijf van meer dan honderd jaar geleden. Die informatie inspireerde hem. In dat bouwplan zaten verschillende granen, boekweit, klaver, karwei, koolzaad, erwten, bonen en vlas. Stollinga heeft sinds vorig jaar koolzaad voor zaaizaadvermeerdering. Dit jaar is hij begonnen met erwtenteelt voor de nieuwe producentenorganisatie Eiwitboeren van Nederland. Ook heeft hij dit jaar 5 hectare vezelvlas gezaaid. Van vroeger uit heeft hij goede herinneringen aan dit gewas omdat het zo lekker ruikt. Het is een gewas dat intensief bloeit met zo’n 16000 bloemetjes per m2 en het is goed voor zowel de bodem als de bovengrondse biodiversiteit. De teelt vraagt nauwelijks gewasbescherming. Het vlas wordt verwerkt door de textielindustrie tot linnen. Door de opkomst van goedkopere stoffen zoals polyester en door internationale handelsovereenkomsten zijn de vlasprijzen gedaald en uiteindelijk is de teelt verdwenen in dit gebied. Door de klimaatverandering verplaatst het teeltgebied zich weer naar het noorden en ook is er weer meer belangstelling voor natuurlijke materialen.
Tino Stollenga staat in het reeds bloeiende vlas in Oudeschip. Het vlas van Stollinga zelf zal met enkele weken ook in bloei staan.
Toen Stollenga vorig jaar weer wilde starten met de vlasteelt, begreep hij dat de oogstmachines niet voor een paar hectare naar Noord-Groningen zouden komen. Er moesten eigenlijk meerdere pioniers zijn die ook aardigheid en perspectief zagen in dit gewas. Hij sprak hierover met ondergetekende, die mogelijkheden zag vanuit het project ‘Kringloopcoöperatie’. Het weer opzetten van vlasteelt in dit gebied past in het coöperatieve gedachtengoed. De Regiodeal/Harold Martens heeft dit gesteund. Ondanks een zaaizaadtekort en een korte tijdspanne is het gelukt om in het Oldambt en in het Hogeland 30 hectare in te zaaien. In de gemeente Het Hogeland zijn er naast Stollenga nog 2 andere telers begonnen. Ook is er contact met Wad van Waarde, die vanuit Friesland – en nu ook Noord Groningen- bouwt aan een circulaire waardeketen.
Teelt van vezelvlas
Het vlas van Stollenga is 14 april gezaaid, in Oudeschip eind maart en in Kloosterburen begin april. Het wordt gezaaid rond de 100e dag, en op de 100e dag ook weer geoogst. De participatieteelt is met Van der Bilt Zaden en Vlas. De teeltbegeleiding is dit jaar door Pars Graanhandel. Het oogsten wordt gedaan door een loonwerker uit Friesland. Voor nu is de focus van Stollenga op een goede oogst; een mooie lengte van het vlas lijkt nu al in zicht, maar ook de kleur en kwaliteit van het vezelvlas zijn heel belangrijk. Het moet ook goed droog geperst in de rol.
Om in de toekomst de teelt van vezelvlas op te schalen is het nodig dat het gebied een eigen machinepark ontwikkelt: een tweetal getrokken persen, een vlaskeerder en uiteindelijk ook een vlasplukker. Daar wordt door betrokken partijen aan gewerkt.
- Janny Kooistra, Boerennatuur Midden Groningen
About the author
Sophia de Jong